Είναι τόσο νέος, μόλις 25 χρονών, που δύσκολα φαντάζεται κανείς ότι έχει μπλέξει με αρρώστιες και φάρμακα. Δικαίως και ευτυχώς δεν έχει μπλέξει με αρρώστιες. Ευτυχώς και πάλι, έχει μπλέξει με τα φάρμακα. Όχι για δική του χρήση. Για όλων όσοι τα χρειάζονται και δυσκολεύονται να τα βρουν. Ο Θανάσης Βράτιμος είναι ο ένας από τους δύο εμπνευστές της ιδέας που ονομάζεται GIVMED. Μιας εφαρμογής της κινητής τηλεφωνίας που έχει βάλει σκοπό αν όχι να σώσει ζωές, να βοηθήσει ουσιαστικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής αμέτρητων ανθρώπων, που συχνά αναγκάζονται, μια και η τσέπη τους δεν επιτρέπει αγορές, να ψάχνουν από κοινωνικό φαρμακείο σε κοινωνικό φαρμακείο, ή να περιμένουν στην ουρά των φορέων που απευθύνονται, για να προμηθευτούν τα πλέον απαραίτητα φάρμακά τους . Ο Θανάσης Βράτιμος, ηλεκτρολόγος – μηχανικός του Εθνικού Μετόβιου Πολυτεχνείου μαζί με την πριν από μερικά χρόνια συμφοιτήτρια του Τέτη Ψαρρού, είχε την έμπνευση και την ευαισθησία να ασχοληθεί με κάτι που οι περισσότεροι ευχόμαστε διαρκώς, λίγοι όμως κάνουμε κάτι χρήσιμο για την ευχή μας.
Ο Θανάσης Βράτιμος, αφού πίστεψε πως «πάνω απ΄ όλα (είναι) η υγεία», αφού η δυσάρεστη εξέλιξη ενός συγγενικού του προσώπου του δημιούργησε συγκεκριμένες ιδέες για τη συμβολή στη λύση ενός υπαρκτού προβλήματος που είναι η έλλειψη φαρμάκων και αφού βρήκε την ομάδα των ανθρώπων που συμμερίζονταν τους προβληματισμούς του, δημιούργησε την GIVMED. Μια μη κερδοσκοπική εταιρεία, που στους λίγους μήνες ζωής της, έχει βραβευθεί, έχει δικτυωθεί και με σταθερό βηματισμό καλύπτει ένα σημαντικό κενό: δικτυώνει τα φάρμακα μέσω μιας πρωτοποριακής πλατφόρμας με στόχο τη μείωση σπατάλης των σκευασμάτων.
Οι αριθμοί λένε πως καθημερινά γίνονται 15.000 αιτήματα για φάρμακα στα κοινωνικά φαρμακεία, ενώ 400 τόνους περισσευούμενων φαρμάκων συνέλεξε την περασμένη διετία το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Και η GIVMED λέει πως το όραμα της είναι όλοι οι άνθρωποι να έχουν άμεση πρόσβαση στην υγεία.
Πως προέκυψε η ιδέα της δημιουργίας του GIVMED;
Πριν από αρκετά χρόνια «έφυγε» ένας συγγενής μου . Έμεινε στα χέρια τα δικά μου και των οικείων μου μια ποσότητα φαρμάκων, την οποία στην Τρίπολη απ΄ όπου κατάγομαι, ήταν δύσκολο να βρεθεί ποιος τη χρειαζόταν, ώστε να δώσουμε τα συγκεκριμένα φάρμακα με νόμιμο τρόπο. Είχα αυτή την ανάμνηση και ουσιαστικά έψαχνα μια ομάδα ανθρώπων για να μοιραστώ τον προβληματισμό μου. Έτσι δημιουργήθηκε το GIVMED.
Είστε πάρα πολύ νέος. Πως και προσανατολιστήκατε στη δημιουργία μιας τέτοιας, μη κερδοσκοπικής εταιρείας, αντί να κυνηγήσετε μια κερδοφόρα καριέρα, όπως ίσως κάνουν οι περισσότεροι νέοι;
Όλο και περισσότεροι νέοι ασχολούνται με αντίστοιχα πράγματα. Ιδιαιτέρως τώρα, με την οικονομική κρίση και το προσφυγικό, κάνουν πολλά για να βοηθήσουν. Από την εποχή που σπούδαζα, ηλεκτρολόγος - μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, είχα έρθει σε επαφή με τον εθελοντισμό. Γι αυτό αποφάσισα να ασχοληθώ με το GIVMED, που είναι ένας συνδυασμός εθελοντισμού και εταιρείας.
Δεν σας ενδιέφερε να ασχοληθείτε με κάτι που έχει άμεση σχέση με τις σπουδές σας;
Οι σπουδές που έχω κάνει είναι χρήσιμες σε πολλές ασχολίες. Είχαμε μαθήματα οικονομικού περιεχομένου, σχεδιασμού project. Μπορεί οι σπουδές μου να μην έχουν απόλυτη ταύτιση με το GIVMED, αλλά μ΄ αρέσει πολύ αυτό που κάνω και δεν σκέφτομαι να το αλλάξω.
Ποιο είναι το πλαίσιο λειτουργίας του GIVMED;
Είμαστε αστική μη κερδοσκοπική επιχείρηση. Έχουμε κάποια έσοδα τα οποία επενδύονται και πάλι στο GIVMED. Ο μοναδικός λόγος που επιλέξαμε αυτό το πλαίσιο λειτουργίας είναι γιατί πρόκειται για το μοναδικό οργανωμένο τρόπο να προσφέρει κάποιος . Η μη κερδοσκοπική εταιρεία έχει πλέον υποστήριξη από φορείς, οργανώσεις, ειδικούς διαγωνισμούς, κοινωνικές επιχειρήσεις. Εμείς δεν έχουμε στόχο να βγάλουμε χρήματα.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε στη δημιουργία της εταιρίας;
Το φορολογικό και η γραφειοκρατία δημιουργούν προβλήματα, αλλά όχι τόσο τραγικά όσο ακούγονται. Το βασικότερο πρόβλημα, με δεδομένο ότι κανείς από την ομάδα μας δεν είχε επαφή με το χώρο του φαρμάκου, ούτε με υψηλόβαθμα στελέχη της φαρμακοβιομηχανίας, ή των φορέων υγείας, ήταν δύσκολο στην αρχή να βρούμε τους κατάλληλους ανθρώπους, να τους εξηγήσουμε τι επιδιώκουμε και να μας δώσουν το κατάλληλο feedback. Υπήρξαν άνθρωποι που ανταποκρίθηκαν από το πρώτο mail που τους στείλαμε και άλλοι που, μετά από ενάμιση χρόνο, δεν έχουμε καταφέρει να συναντήσουμε. Κάθε καινούργια ιδέα χρειάζεται και μια κοινωνία έτοιμη να τη δεχθεί. Υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται μήπως το καινούργιο τους χαλάσει την πεπατημένη.
Αντιμετωπίσατε κάποια άλλη δυσκολία;
Στους περισσότερους ανθρώπους με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή (σ.σ. κοινωνικά φαρμακεία, φορείς, ιδιώτες), αρέσει πολύ ότι είμαστε μια ομάδα αποτελούμενη από νέους. Ο χώρος του φαρμάκου όμως είναι ιδιαίτερος, με αποτέλεσμα να αντιμετωπιζόμαστε με σχετική επιφυλακτικότητα. Νοιώθω πως υπάρχουν ορισμένοι που περιμένουν πρώτα να δουν πως θα εξελιχθεί η GIVMED και μετά μα συνεργαστούν. Ίσως πολύ νέοι άνθρωποι που δεν έχουν για παράδειγμα ένα υπουργείο να τους υποστηρίζει , να αντιμετωπίζονται με επιφυλακτικότητα. Δεν το θεωρώ παράλογο.
Τι ακριβώς κάνετε;
Είμαστε δίκτυο που αξιοποιούμε το περίσσευμα των φαρμάκων ιδιωτών, ή κοινωφελών φορέων και το δίνουμε σε άλλους κοινωνικούς φορείς , κοινωνικά φαρμακεία, γηροκομεία, οργανισμούς, που τα έχουν ανάγκη. Να διευκρινίσω και να τονίσω ότι εμείς δεν παίρνουμε ποτέ φάρμακα στα χέρια μας και οι φορείς που τα παραλαμβάνουν για να τα δώσουν σε πολίτες που τα χρειάζονται έχουν απαραιτήτως φαρμακοποιό. Έχουμε αναπτύξει μια απολύτως εύχρηστη εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα, η οποία λειτουργεί ως εξής: κάθε φάρμακο έχει ένα αυτοκόλλητο με το barcode – τις κάθετες μαύρες έντονες γραμμές. Κάτω από το barcode υπάρχει και ένας αριθμός. Ο ιδιώτης που έχει περισσευούμενα φάρμακα, περισσευούμενα όχι ληγμένα, τα φωτογραφίζει. Μπαίνει στο GIVMED και ακολουθεί τις οδηγίες, δηλαδή βάζει τον κωδικό του φαρμάκου, την περιγραφή του και εάν το κουτί είναι κλειστό ή ανοιχτό. Στη συνέχεια ο χρήστης επιλέγει εάν θέλει να δωρίσει το φάρμακο άμεσα ή τρεις μήνες πριν από τη λήξη του και αυτό για την περίπτωση που χρειαστεί ο ίδιος να το χρησιμοποιήσει στο άμεσο μέλλον. Τέλος, επιλέγει εάν θα παραδώσει ο ίδιος το περισσευούμενο φάρμακο του στο φορέα που το χρειάζεται ή θα το παραλάβει ο φορέας. Εάν θέλει να δωρίσει κι άλλο φάρμακο, επαναλαμβάνει τη διαδικασία. Δεν επιτρέπονται ανοιχτά σωληνάρια αλοιφών, φάρμακα που χρειάζονται ψυγείο και, φυσικά, φάρμακα που υπάγονται στην κατηγορία των ναρκωτικών. Όλα τα στοιχεία που είναι καταχωρημένα στην εφαρμογή προέρχονται από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Έτσι υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου σχετικά με την νομιμότητα του φαρμάκου- όλα τα νόμιμα φάρμακα είναι δηλωμένα στον ΕΟΦ. Πέραν της διαδικασίας δωρεάς περισσευούμενων φαρμάκων, εμείς κάνουμε ακριβή διασύνδεση του περισσεύματος με την έλλειψη των φαρμακευτικών σκευασμάτων.
Ψυχοφάρμακα ή συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορούν να δωρίσουν οι πολίτες μέσω της εφαρμογής σας;
Συνταγογραφούμενα φάρμακα, ναι. Ψυχοφάρμακα, όχι. Τουλάχιστον όχι ακόμη. Είμαστε αρκετά αυστηροί με τη διαδικασία και πάρα πολύ προσεκτικοί. Κάνουμε ένα πρώτο φιλτράρισμα των φαρμάκων που μπορεί να δωρίσει κάποιος, γι αυτό και δεν δεχόμαστε στην εφαρμογή μας φάρμακα που χρειάζονται ψυγείο για να διατηρηθούν. Ωστόσο, πάντα τον τελευταίο λόγο τον έχει ο φαρμακοποιός του κοινωνικού φαρμακείου, ή του φορέα μέσω του οποίου τροφοδοτείται και ο πολίτης.
Δεν υπάρχει διασύνδεση μεταξύ των κοινωνικών φορέων ούτως ώστε να αλληλοκαλύπτονται όταν υπάρχει έλλειψη φαρμάκων;
Οι κοινωνικοί φορείς έχουν υπερβολικό φόρτο εργασίας και γι αυτό είναι πολύ δύσκολο κάθε δεδομένη στιγμή να ξέρουν ποιος άλλος φορέας μπορεί να έχει περίσσευμα συγκεκριμένου φαρμάκου. Ακριβώς αυτό το κενό είναι που επιχειρεί να καλύψει η GIVMED. Είναι πραγματικά φοβερό να αναγκάζεται ο κάθε ηλικιωμένος να πηγαίνει από το ένα κοινωνικό φαρμακείο στο άλλο για να βρει το φάρμακο του. Στην ν Ελλάδα υπάρχει υπεραγορά φαρμάκων. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) το 15% των φαρμάκων που πετιούνται στους ειδικούς για ληγμένα φάρμακα πράσινους κάδους των φαρμακείων, είναι περισσευούμενα και όχι ληγμένα.
Τα φάρμακα που δωρίζονται μέσω της εφαρμογής σας είναι για όλους , ή , κατά κύριο λόγο, για τους πρόσφυγες;
Για τους πάντες. Συνεργαζόμαστε με γηροκομεία, με το άσυλο ανιάτων , τα κοινωνικά φαρμακεία στα οποία προσφεύγουν όλοι ανεξαρτήτως εθνικότητας, τον Ονήσμο που είναι σύλλογος συμπαράστασης κρατουμένων, την Κιβωτό του Κόσμου που αφορά παιδιά… Μας ενδιαφέρουν όλες οι κοινωνικές ομάδες που χρειάζονται βοήθεια. Ωστόσο, θα σας πω πως το γεγονός που μας ώθησε να δημιουργήσουμε τη GIVMED είναι ότι το 23% των Ελλήνων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Ποιες ηλικιακές ομάδες αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των χρηστών της εφαρμογής σας;
Smartphones έχουν κυρίως νέοι άνθρωποι, άρα οι νεαρές ηλικίες αποτελούν μεγάλο μέρος των χρηστών της εφαρμογής μας. Όμως και άτομα 35 – 50 χρονών είναι χρήστες και κατά το πλείστον γυναίκες. Οι γυναίκες είναι πάντα πιο ανοιχτές στο να προσφέρουν βοήθεια και εκτός αυτού είναι εκείνες που διαχειρίζονται το φαρμακείο του σπιτιού.
Από πού προέρχονται οι πόροι του GIVMED;
Από διαγωνισμούς στους οποίους συμμετέχουμε, από το Social Impact Award, από κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Προϋπολογίζουμε το κάθε project μας, παίρνουμε κάποια χρήματα, πληρωνόμαστε ανάλογα με τις δυνατότητες που υπάρχουν.
Τα σχέδια σας για το άμεσο μέλλον ποια είναι;
Μέσα στο ερχόμενο εξάμηνο θέλουμε να λειτουργεί η εφαρμογή μας και στην Πάτρα. Στον ερχόμενο ενάμιση χρόνο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας. Το πρόβλημα έλλειψης φαρμάκων δεν υφίσταται μόνο στην Αθήνα.
Πως αποτυπώνεται η GIVMED σε αριθμούς;
Είμαστε μια ομάδα 17 ατόμων. Έχουμε περίπου 1100 χρήστες της εφαρμογής μας , συνεργαζόμαστε με 19 φορείς, έχουμε δικτυώσει 3100 φάρμακα αξίας 27500 ευρώ.
Θα σας ρωτήσω για μια ακόμη φορά: Στα μόλις 25 σας χρόνια δεν σας ενδιαφέρει να κερδίσετε λεφτά;
Αξία δεν έχει μόνο το χρήμα. Με γεμίζει υπερβολικά η επιστολή που θα λάβουμε από κάποιον φορέα, ή, το γεγονός ότι μπορούμε να βοηθήσουμε έναν άνθρωπο. Και για μένα και για όλη την ομάδα, το κέρδος δεν είναι το παν.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr