Είναι ο βασιλιάς του Σάλιξ και το βασίλειό του καταπράσινο. Ως βασιλιάς έχει ομολογουμένως αρκετές ιδιορρυθμίες. Ξυπνάει πολύ πριν από το χάραμα και κοιμάται λίγο πριν από τα μεσάνυχτα. Στο μεσοδιάστημα, παρότι βασιλιάς, δουλεύει αγόγγυστα. Επιπλέον, δεν έχει πλούτη ούτε υπηκόους. Μόνο ένα όνειρο: να μην χαθεί ο κλήρος. Και παρότι τα σημάδια δείχνουν πως το όνειρό του θα μείνει για πάντα όνειρο, εκείνος εξακολουθεί να ξυπνάει πολύ πριν από το χάραμα, να κοιμάται λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, στο μεσοδιάστημα να δουλεύει αγόγγυστα, να μην έχει πλούτη ούτε υπηκόους.
Στην πραγματικότητα ο βασιλιάς του Σάλιξ είναι ανθοπαραγωγός και ονομάζεται Θανάσης Κελμάγερ. Το σάλιξ είναι φυλλοβόλο καλλωπιστικό δέντρο, ένα από τα είδη (φυλλώματα και πρασινάδες κατά αποκλειστικότητα) που καλλιεργεί με κόπο και μεράκι. Ο ίδιος αυτοαποκαλείται βασιλιάς του Σάλιξ όχι από έπαρση ή μεγαλομανία, αλλά γιατί τόσο ο ίδιος όσο και ο αδελφός του είναι οι μόνοι που ασχολούνται αποκλειστικά με την εν λόγω καλλιέργεια.
Η ιστορία της επιχείρησης των Κελμάγερ μοιάζει με παραμύθι. Όχι όμως με ήρωες βασιλιάδες και στέμματα, αλλά με ήρωες αγρότες και τσάπες. Ανθρώπους της γης, που αγαπάνε τα λουλούδια και ξέρουν να αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες με τρόπο παραμυθένιο.
Ο Θανάσης Κελμάγερ, σεμνή , μετρημένη, ευγενική παρουσία, είναι ο επιχειρηματίας που συνεχίζει την παράδοση της οικογένειας και αγαπάει τα λουλούδια.
Πώς αρχίζει η ιστορία της επιχείρησής σας ;
Το 1833, όταν ο Όθωνας αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο για αναλάβει τη βασιλεία της Ελλάδας, έφερε μαζί του τους αξιωματούχους του. Ο προπάππους μου ήταν ανάμεσα σε αυτούς. Με την άφιξη του Όθωνα στην Αθήνα (σ.σ. που έγινε μετά το Ναύπλιο η πρωτεύουσα της Ελλάδας) αναζητήθηκαν περιοχές για να στρατοπεδεύσει η συνοδεία του Όθωνα. Για να διαπιστωθεί πού ήταν το πιο εύκρατο κλίμα, έσφαξαν τέσσερα αρνιά και τα άφησαν σε διάφορα σημεία της Αττικής. Όπου το αίμα θα ξεραινόταν πιο αργά θα σήμαινε ότι η περιοχή είχε το καλύτερο κλίμα. Το Ηράκλειο ήταν ανάμεσα στις τέσσερις περιοχές που επιλέχθηκαν. Τότε το Ηράκλειο μετατράπηκε σε στρατιωτικό οικισμό με τοίχος στην περίμετρό του. Από εκείνη την εποχή έχει παραμείνει η καθολική εκκλησία (σ.σ. του Άγιου Λουκά του ευαγγελιστή) και η εγκαταλελειμμένη πλέον πρώτη ζυθοποιεία του Καρόλου Φιξ. Σιγά σιγά άρχισαν να καλλιεργούν τα χωράφια που τους είχαν παραχωρηθεί στην περιοχή. Αρχικά σιτηρά. Μετά ελιές και αμπέλια. Τη δεκαετία του 1950 ο παππούς μου, ο Δημήτριος Κελμάγερ, είδε πως τα λουλούδια είχαν ζήτηση, κι έτσι αποφάσισε να ασχοληθεί μαζί με τα τρία παιδιά του με την καλλιέργεια των λουλουδιών.
Οι εποχές ήταν δύσκολες και οι άνθρωποι φτωχοί. Το λουλούδι, εσφαλμένα κατά την προσωπική μου άποψη, ωστόσο, θεωρείται είδος πολυτελείας. Από ποιους υπήρχε τότε ζήτηση;
Από τις κυρίες της εποχής. Παρότι πράγματι οι εποχές ήταν δύσκολες, ο κόσμος αγόραζε λουλούδια. Μικρά λουλούδια που υπήρχαν σε κήπους, όπως ζουμπούλια, μαργαρίτες, τριαντάφυλλα. Κι έτσι πρωτοκαλλιέργησε σε ένα κτήμα με ελιές στη λεωφόρο Ηρακλείου τα περίφημα ζουμπούλια, που υπάρχουν ακόμη και σήμερα 60 χρόνια μετά. Ζουμπούλια φύτεψαν και στο δεύτερο κτήμα που είχε η οικογένειά μου στην εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας στο ύψος της Μεταμόρφωσης. Μετά από αυτό ο πατέρας μου, ο Γεώργιος Κελμάγερ, πήγε στην Ολλανδία και σπούδασε ανθοκομεία. Η Ολλανδία είναι χώρα όπου οι καλλιέργειες των λουλουδιών γίνονται κατά κύριο λόγο σε θερμοκήπια . Επέστρεψε πέντε χρόνια μετά, το 1965, και φτιάξαμε στο κτήμα της Μεταμόρφωσης το πρώτο σύγχρονο υαλόφρακτο θερμοκήπιο φυτών εσωτερικού χώρου.
Η οικογένειά σας επομένως είχε τουλάχιστον σχετική οικονομική άνεση;
Απ’ ό,τι έχω δει στα σχετικά έγγραφα, εκείνη την εποχή τα οικόπεδα δεν είχαν την αξία που έχουν σήμερα. Οι Κουκουβάωνες, η σημερινή Μεταμόρφωση δηλαδή, η Λυκόβρυση, τότε ήταν χωριά πέριξ των Αθηνών. Υπήρχε κλήρος στην οικογένειά μου που έφτανε τα 30 στρέμματα. Όμως ο παππούς μου και ο θείος μου, ο Ιωσήφ Κελμάγερ, για χρόνια δούλευαν ως εργάτες στην υαλουργία του Μποδοσάκη στον Περισσό. Η ενασχόληση του παππού με τις καλλιέργειες λουλουδιών έγινε και για να εξοικονομηθούν χρήματα. Τα χρόνια εκείνα ήταν πραγματικά φτωχικά. Μέχρι τη δεκαετία του ’50 στο Ηράκλειο δεν υπήρχε ρεύμα, αλλά μόνο οι λάμπες λουξ. Θυμάμαι πως στο σπίτι της γιαγιάς πίσω από την εξώπορτα υπήρχε ένα φτυάρι για να φτυαρίζεται το χιόνι. Αυτά που λένε σήμερα για ακραία καιρικά φαινόμενα τότε ήταν κάτι συνηθισμένο. Νερό υπήρχε από τα πηγάδια στην κεντρική πλατεία του Ηρακλείου και τα ποτίσματα γίνονταν όταν υπήρχε η δυνατότητα να αντληθεί αυτό το νερό, δηλαδή στις 4 το πρωί ή αργά το απόγευμα, αναλόγως. Χρόνος για ξεκούραση δεν υπήρχε.
Ήταν ονειροπόλοι οι παππούδες σας;
Φυσικά και ήταν. Τότε το να ασχοληθεί κάποιος με την ανθοκαλλιέργεια ήταν υπερβολή. Η ζωή τους πάντως άλλαξε προς το καλύτερο.
Μετά τα ζουμπούλια ποια είδη καλλιεργήσατε ως οικογένεια;
Τη δεκετία του ’70 ο πατέρας μου έφτιαξε το πρώτο θερμαινόμενο θερμοκήπιο με αυτόματη θέρμανση από υπόγειους σωλήνες, πρωτοποριακή εγκατάσταση για την εποχή. Καλλιεργήσαμε ντιφεμπάχια, μπιγκόνια, κυκλάμινο, σεντπόλια, κρότον. Τη δεκαετία του ’70, παρά τις δυσκολίες , εμείς είχαμε φορτηγό και αυτοκίνητο. Μπαίναμε όλοι στην καρότσα και πηγαίναμε στον Σχοινιά για μπάνιο όποτε μπορούσαμε.
Τις νοσταλγείτε αυτές τις εποχές;
Νοσταλγώ τα χρόνια με τις εκδρομές με το φορτηγό στον Σχοινιά ή στην Πάρνηθα με την οικογένειά μου και τους φίλους μας από τη γειτονιά. Δεν επαναλαμβάνονται αυτές οι στιγμές και δεν έχουμε την πολυτέλεια να τις ξαναζήσουμε.
Πώς συνεχίστηκαν οι ανθοκαλλιέργειές σας;
Τα θερμοκήπια, και εγώ και ο αδελφός μου, τα διατηρήσαμε μέχρι το 2004. Το 2009 η κρίση έπληξε πολύ έντονα τις ανθοκαλλιέργειες. Το 2009 και το 2010 ήταν εξαιρετικά δύσκολες χρονιές. Αναρωτιόμασταν τι φταίει και ο κλάδος βίωνε εντονότερα την κρίση. Ρώτησα έναν συνάδελφό μου εάν το 1974 με την επιστράτευση τα λουλούδια πουλούσαν. Μου απάντησε πως πουλούσαν και μάλιστα πολύ. Χρειάστηκε να βγάλουμε χρήματα από την τσέπη μας για να στηρίξουμε την επιχείρηση. Το κάναμε χωρίς να το σκεφτούμε.
Γιατί δεν αλλάξατε καλλιέργεια;
Το λουλούδι είναι συνδεδεμένο με την παράδοση της οικογένειας. Η καλλιέργειά του μας μεγάλωσε, μας σπούδασε, το αγαπάμε. Επιπλέον, το να αλλάξουμε καλλιέργεια σε περίοδο κρίσης και να ασχοληθούμε με ένα είδος που δεν γνωρίζουμε θα ήταν καταστροφικό. Όλα όσα ως οικογένεια έχουμε ζήσει μέσα (και) από τις ανθοκαλλιέργειες, ο μόχθος και ο πόνος, μας έκαναν να σφίξουμε τα δόντια και να συνεχίσουμε.
Στο παρόν με τι είδους ανθοκαλλιέργειες ασχολείστε εσείς και ο αδελφός σας;
Από τις αρχές του 2000, όταν το φυτό γλάστρας σημείωσε φθίνουσα πορεία και το κομμένο λουλούδι σημείωνε άνοδο, είδαμε ότι η νέα τάση για τους γάμους και τους στολισμούς γενικότερα ήταν τα φυλλώματα και οι πρασινάδες. Είχαμε γρήγορα αντανακλαστικά και σήμερα είμαστε οι μοναδικοί που καλλιεργούμε αυτό το είδος και κάποιες βέργες σάλιξ (φυλλοβόλα καλλωπιστικά δέντρα), οι οποίες δεν αλλοιώνονται με τον καιρό και τις αλλάζει κάποιος μόνο όταν θέλει να αλλάξει το design του χώρου του.
Το κλειδί της επιτυχίας ποιο είναι;
Οι μονοκαλλιέργειες είναι το κλειδί της επιτυχίας. Επίσης, εμείς με τα φυλλώματα και τις πρασινάδες μπορούμε να καλλιεργούμε όλο τον χρόνο.
Πόσες ώρες εργάζεστε την ημέρα;
Περισσότερες από 16. Έχουμε 55 στρέμματα και 7 με θερμοκήπια. Τα εκθέτουμε στην ανθαγορά, απ’ όπου και πωλούνται χοντρική. Στις 4 το πρωί βρισκόμαστε με τον αδελφό του στην ανθαγορά. Ξεφορτώνουμε, εκθέτουμε και πουλάμε χοντρική έως τη 1 το μεσημέρι. Επιστρέφω στο σπίτι, παίρνω το τάπερ με το φαγητό που μου έχει ετοιμάσει η γυναίκα μου, διανύω 55 χλμ. μέχρι το Σχηματάρι, όπου υπάρχουν οι καλλιέργειες, δουλεύω εκεί μέχρι τις 9 το βράδυ, φτάνω σπίτι κατά τις 10, βλέπω τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου για μισή ώρα και κοιμάμαι για να είμαι στις 4 το ξημέρωμα στην ανθαγορά.
Όλα αυτά για τι κέρδος;
Λιγότερα από όσα βγάζει σε δύο οκτάωρα ένας εργαζόμενος, που σε αριθμό σημαίνει λιγότερα από 1.500 ευρώ τον μήνα.
Ποιο είναι το όνειρό σας;
Πολύ θα ήθελα να παραμείνει ο κλήρος ζωντανός. Έχω δύο κόρες. Έστω η μία από τις δύο να διατηρήσει την επιχείρηση. Να μπορέσει να καταλάβει ότι με αυτή μεγάλωσαν, σπουδάζουν, ζουν. Αλλά δεν το βλέπω να γίνεται.
Μήπως επειδή είναι κορίτσια;
Παίζει ρόλο. Όμως και ο αδελφός μου, που έχει αγόρια, το ίδιο μου λέει. Λόγω της κρίσης όλα δείχνουν ότι θα φύγουν στο εξωτερικό.
Κυβέλη Χατζηζήση,
Δημοσιογράφος Skywalker.gr
