Τον τελευταίο καιρό πολλές start-ups που ψάχνουν χρηματοδότηση την αναζητούν στα προγράμματα Ε.Σ.Π.Α. Συζητώντας μαζί τους, διαπιστώνω ότι οι περισσότεροι θεωρούν ότι τα προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. είναι η πλέον συμφέρουσα χρηματοδότηση, αφού δεν απαιτείται η επιστροφή των χρημάτων και αρκεί μόνο η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου για την ολοκλήρωση του προγράμματος. Με άλλα λόγια, πιστεύουν ότι μέσα από το Ε.Σ.Π.Α. θα βρουν χρήματα τα οποία δεν χρειάζεται να επιστρέψουν και ότι η πορεία της επιχείρησης που θα ιδρύσουν δεν θα σχετίζεται με την ολοκλήρωση του προγράμματος.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση πριμοδοτούσαν σχεδόν πάντα την καινοτομία των επενδυτικών σχεδίων των επιχειρήσεων που υπέβαλαν αιτήσεις με επιπλέον βαθμούς. Θυμάμαι τη δεκαετία του 2000 αρκούσε μία επιχείρηση να εντάξει στο επενδυτικό σχέδιό της την αγορά υπολογιστών και λογισμικού για να πάρει τους επιπλέον πόντους, τους οποίους έδινε στο αίτημά της η ύπαρξη καινοτομίας στο επενδυτικό σχέδιό της.
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά και προκηρύσσονται ακόμα και προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά start-ups. Αφορούν δηλαδή καινοτόμα επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται από ομάδες με ενδιαφέρουσες και πρωτοποριακές επιχειρηματικές ιδέες. Η καινοτομία στα προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. δεν αφορά την προμήθεια ενός υπολογιστή, αλλά ολοκληρωμένα επενδυτικά σχέδια γύρω από μια καινοτόμο ιδέα. Το γεγονός αυτό δημιουργεί προσδοκίες και βάζει πολλούς start-uppers στη διαδικασία υποβολής αίτησης στα προγράμματα Ε.Σ.Π.Α.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, όσο φαίνονται. Ας δούμε τις σημαντικότερες δυσκολίες στην προσπάθεια των νεοφυών επιχειρήσεων να λάβουν χρηματοδότηση από τα προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α.
Μέχρι στιγμής το μόνο πρόγραμμα που έχει προκηρυχθεί από το Ε.Σ.Π.Α. είναι αυτό της «Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας». Η αξιολόγηση του πρώτου κύκλου δεν έχει ολοκληρωθεί (αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες), ενώ η προκήρυξη του δεύτερου κύκλου, που είχε προγραμματιστεί το φθινόπωρο του 2016, αναμένεται. Το πρόγραμμα αυτό, αν και επιδοτούσε το 100% των δαπανών, δεν είχε ιδιαίτερη συμμετοχή, αφού οι όροι που αφορούσαν τους ανθρώπους που θα δημιουργούσαν την start-up ήταν τέτοιοι, που δεν επέτρεψαν σε πολλούς να συμμετάσχουν.
Όσοι υπέβαλαν αίτηση στο πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα», περιμένουν εδώ και επτά (7) περίπου μήνες να αξιολογηθούν οι φάκελοι που έχουν υποβληθεί. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που θα δημοσιευθούν τα αποτελέσματα έως τη δημοσίευση του οριστικού πίνακα επιτυχόντων θα περάσουν περίπου 2 μήνες ακόμα. Τότε θα είναι οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα σίγουροι για την ένταξή τους σ’ αυτό και για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων τους. Είναι προφανές ότι καμία start-up δεν μπορεί να βρίσκεται σε αναμονή για ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις μέσα στο πρώτο εξάμηνο από την ώρα που οι ιδρυτές τους αποφασίσουν να δημιουργήσουν μια επιχείρηση με αντικείμενο την ιδέα τους έχουν βρει χρηματοδότες ή έχουν αποτύχει.
Ακόμα και μετά την ένταξη μιας επιχείρησης στα προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. θα πρέπει να γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος ότι υπάρχουν και στο στάδιο αυτό σημαντικές δυσκολίες κυρίως ως προς την οικονομική διαχείριση του επενδυτικού έργου. Καταρχάς, το Ε.Σ.Π.Α. χρηματοδοτεί μόνο εξοφλημένες δαπάνες. Αν δηλαδή θέλει κάποιος επενδυτής να πάρει χρήματα από το πρόγραμμα του Ε.Σ.Π.Α. στο οποίο έχει ενταχθεί, θα πρέπει να υποβάλει μαζί με το αίτημα για πληρωμή αποδεικτικά στοιχεία εξόφλησης των δαπανών για τις οποίες ζητά να πάρει χρήματα. Αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση θα πρέπει να έχει αρκετά χρήματα διαθέσιμα (γύρω στο 30% του επενδυτικού σχεδίου) για να εξοφλεί δαπάνες και να λαμβάνει επιδότηση. Η επιτυχία δηλαδή του εγχειρήματος της δημιουργίας μιας start-up είναι απόλυτα συνυφασμένη με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος του Ε.Σ.Π.Α.
Ακόμα και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να βρίσκεται ανοικτή (συνήθως για 2 με 3 χρόνια). Αυτό σημαίνει ότι και επιχειρήσεις που τελικά δεν κατάφεραν να ενταχθούν στην αγορά θα πρέπει να παραμείνουν ανοικτές και εν λειτουργία.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν στο ακόλουθο συμπέρασμα: Πριν υποβάλει κάποιος αίτημα στο επόμενο πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α., θα πρέπει να γνωρίζει το ρίσκο που παίρνει και να αποφασίσει στη συνέχεια αν θέλει να χρηματοδοτηθεί από το Ε.Σ.Π.Α. ή όχι. Δεν είναι όλα ρόδινα ούτε όλα μαύρα. Χρειάζεται συνεργασία, ένα καλό γραφείο συμβούλων και πολύ καλή ανάλυση των δεδομένων που υπάρχουν. Έχουμε πολλά επιτυχημένα παραδείγματα, καθώς και πολλές παταγώδεις αποτυχίες. Σε κάθε περίπτωση, ο κάθε επενδυτής και η κάθε επιχείρηση είναι μια διαφορετική περίπτωση. Δεν είναι δηλαδή δυνατό να περιγράψεις κάποιους γενικούς κανόνες/άξονες και να τους ακολουθήσεις. Χρειάζεται εξατομικευμένη ανάλυση των δεδομένων για κάθε επιχείρηση ξεχωριστά.
Παναγιώτης Οικονόμου,
Managing Partner της εταιρίας συμβούλων STEP
